W wieku dziewiętnastym, a nawet we wcześniejszych stuleciach, mieszkańcy Zakopanego i okolic borykali się z problemami natury ekonomicznej. Wielu z nich wyjechało „za chlebem” do „Hameryki”, czyli za ocean. W roku 1873 Zakopane zostało niejako „odkryte” przez lekarza z Warszawy – Tytusa Chałubińskiego. Początkowo miał on leczyć ludzi chorych na cholerę. Ważną rolę odegrał ksiądz Józef Stolarczyk, będący ówczesnym proboszczem Zakopanego. Przekonał on zakopiańczyków, że „letnicy”, czyli turyści, poprawią ich sytuację ekonomiczną. Wkrótce potem na Podhale zaczęli przybywać „goście” ze wszystkich trzech zaborów. Miejscowość ta otrzymała też status kurortu klimatycznego. Doprowadzenie linii kolejowej z miejscowości Chabówka do Zakopanego stało się dużym ułatwieniem dla turystów. Przyczyną rozwoju były też walory geograficzne (bliskość Tatr) i kulturowe, czyli gwara góralska, folklor góralski. Przybyszom z miast podobały się gawędy ludowe opowiadane przez Jana „Sabałę” Krzeptowskiego, czyli najbardziej znanego na Podhalu gawędziarza. Stworzono nawet styl „zakopiański”, opierający się na podhalańskim budownictwie – drewnianych domach ze spiczastymi dachami. „Góralomania”, czyli moda na Zakopane, spowodowała, że w latach międzywojennych wybudowano kilka ważnych obiektów, jak skocznia Wielka Krokiew czy kolej linowa na Gubałówkę. Efektem popularności stało się również uzyskanie praw miejskich przez Zakopane, co miało miejsce w roku 1933.
Na czym polega fenomen Zakopanego?
